Giriş
Araba kullanımının bir zaruri bir ihtiyaç olduğu günümüzde araç sayısı ve kullanıma bağlı olarak yaşanan trafik kazaları da yadsınamaz derecede fazladır. Trafik kazaları tek taraflı, çok taraflı, maddi zararlı, ölüm ve yaralanmalı olabilmektedir.
Bu yazımızda önce trafik kazasına karışanların yükümlülüklerini daha sonra tarafların kaza tespit tutanağı düzenlemesinin veya trafik polisini çağrılmasını ihtimallerini değerlendirip, sigorta şirketlerine bildirim yapılması konusuna kadar işleyecek süreçte yapılması gerekenleri değerlendireceğiz. Ayrıca bu yazı trafik kaza ve tazminatları yazı serimize giriş niteliğindedir.
Trafik Kazasına Karışanların Yükümlülükleri
Öncelikle yaralanmalı bir trafik kazası ise acil sağlık hizmetine(112) haber verilmelidir. Ardından trafik güvenliği için gerekli önlemler alınmalıdır. Trafik Kanunu m. 81’e göre trafik kazasına karışanların yükümlülükleri şunlardır;
- Hareket halinde iseler trafik için ek bir tehlike yaratmayacak şekilde hemen durmak, kaza mahallinde trafik güvenliği için gereken tedbirleri almak,
- Kazada ölen, yaralanan veya maddi hasar var ise bu kaza trafiği, can ve mal güvenliğini etkilemiyorsa, sorumluluğun saptanmasında yararlı olacak kanıt ve izler dahil, kaza yerindeki durumu değiştirmemek,
- Kazaya karışan kişiler tarafından istendiği takdirde kimliğini, adresini, sürücü ve tescil belgesi ile sigorta poliçe tarih ve numarasını bildirmek ve göstermek,
- Kazayı; yetkili ve görevli memurlara bildirmek, bunlar gelinceye kadar veya bunların iznini almadan kaza yerinden ayrılmamak,(İstisnası tarafların kendilerinin tutanaklarını tutmaları halidir.)
- Sürücüsü, mal sahibi veya ilgili kişilerin bulunmadığı sırada araç, eşya veya yüklere zarar veren sürücüler, zarar verdikleri araç, eşya veya mülkün sahibini veya ilgili kişileri bulmak, ilgilileri bulamadıkları takdirde durumu tespit etmek ve zarar verilen şey üzerine yazılı bilgi bırakmak, ilgili zabıtaya en kısa zamanda bilgi vermek,
Bu yükümlülüklere uymamanın cezası ise;
Anlaşma hali dışında maddi hasarlı, ölümlü veya yaralanmalı trafik kazalarında, zabıtanın iznini almadan zaruret dışında olay yerinden ayrılan veya sorumluluğun saptanmasında yararlı olacak kanıt ve izler dahil, kaza yerindeki durumu değiştiren sürücüler 652 TL , sayılan diğer yükümlülüklere uymayanlar 314 TL para cezasıdır. 2021 yılı için güncel trafik cezaları için buraya tıklayabilirsiniz.
Trafik cezası dışında sayılan yükümlülüklere aykırı davranmak aynı zamanda Türk Ceza Kanunu uyarınca suç teşkil eden bir eylemse kazaya karışan şahsın Ceza Hukuku bakımından sorumluluğu olacaktır. Özellikle ihmal suretiyle işlenebilen suçlar bakımından eylemin suç teşkil edip etmediği hususu mühimdir.
Kaza sonrası gerekli önlemleri aldıktan sonra yapılacak husus ya taraflar arasında trafik kaza tutanağı düzenleyip imzalamaları yada trafik polisi ve jandarmanın trafik birimine haber verilip kaza ile ilgili tutanak tutmaları sağlanmasıdır.
Taraflarca Düzenlenen Trafik Kaza Tutanağı Nedir?
Birden çok aracın karıştığı trafik kazalarında tarafların trafik polisi veya zabıtasının katılımı olamadan aralarında düzenleyip imzaladıkları trafik kazasının oluşunu anlatan tutanaktır. Bu tutanak üzerinden daha sonra kusur tespiti de yapılacaktır. Kaza tespit tutanağında amaç, kaza taraflarının kazanın nasıl meydana geldiğini kendilerince anlaşarak kayıt altına almaları ve bu sayede uyuşmazlığın hızlıca çözülerek kazadan hem tarafların hem kamunun daha az zarar görmesidir.
Söz konusu trafik kaza tutanağından aracınızda bir kaç tane bulundurmanız lehinize olacaktır. Eğer tarafların yanlarında tutanak yoksa “Trafik Kaza Tutanağı” mobil uygulaması büyük kolaylık sağlayacaktır.
Hangi Durumda Taraflarca Trafik Kaza Tutanağı Düzenlenebilir?
Trafik kazasında herhangi bir yaralanma ya da ölüm söz konusu değilse kaza Maddi Hasarlı Trafik Kazası niteliğine girer. Bu durumda kazaya karışan araçların sürücüleri kendi aralarında maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağı doldurulabilir. Ancak her maddi hasarlı trafik kazasından tarafların tutanak tutması mümkün değildir. Trafik polisinin çağrılması gereken haller başlığı altında sayılan durumlarda tarafların kaza tespit tutanağı düzlenmemesi gerekir. Bu tutanak sigorta işlemleri için önemlidir ve tutanak kazaya karışan tüm sürücülerin imzası olmalıdır.
Öncelikle trafik kaza tutanağını kaza taraflarının düzenlenmesi kendi inisiyatiflerine bırakılmıştır. Yani aşağıda ki şartlar mevcut olsa bile taraflar dilerlerse trafik kaza tutanağını kendileri düzenlemeyip trafik zabıtasını çağırabilir. Ancak uygulamada kazalarda gerek yoğunluk gerekçe gösterilerek trafik polislerinin kaza mahallerine gelmek istememektedir. Bu bakımdan trafik kaza tutanağının tutulmasının zorunluluk gibi lanse edilmesi ise doğru değildir.
Trafik Polisi Çağrılması Gereken Haller
Aşağıdaki hallerde kusurun daha doğru tespit edilmesi ve kişilerin haklarının zayi olmaması için mahalli trafik zabıtasına(polis, jandarma) haber verilmesi lehinize olup aynı zamanda gereklidir.
⦁ Trafik kazası ölüm ve/veya yaralanma ile sonuçlanmışsa.
⦁ Sürücü belgesiz motorlu araç kullanılıyorsa veya yetersiz sürücü belgesi ile motorlu araç kullanılıyorsa,
⦁ Kaza tek taraflı ise,
⦁ Sürücüde yaş küçüklüğü varsa,
⦁ Sürücüde alkol veya akıl sağlığı şüphesi varsa,
⦁ Kazaya karışan araçlardan biri veya daha fazlası kamu kurumlarına ait ise,
⦁ Kamu kurumlarına ait eşyada zarar meydana gelirse,
⦁ Trafik Kazasında sadece 3 üncü kişilere ait eşyalara zarar gelirse,
⦁ Kazaya karışan araçlardan birinin veya birkaçının trafik sigortası yok ise,
Trafik kaza tutanağında dikkat edilmesi gereken hususlar
Tarafların kaza tespit tutanağı düzenlemesi hukuken sonucu bağlanmıştır. Karayolları Trafik Yönetmeliği m. 152/3-c maddesine göre “Bir anlaşma ile olay yerinden ayrılmış olan taraflar, meydana gelen zararın sigortaları tarafından veya kendilerince doğrudan karşılanacağını kabul etmiş sayılırlar ve sonradan yetkililerden kaza tespit tutanağı düzenlenmesini isteyemezler.” Dolayısıyla kaza tespit tutanağı düzenlerken çok dikkatli olmak gerekir. Bu bakımdan şu hususlara dikkat edilmelidir;
- Mümkün olan durumlarda araçlar kaza yerinden kaldırılmadan önce farklı açılardan fotoğrafları çekilmelidir. Çekilen fotoğraflar kusurun tespitinde, kusur tespitine itirazda veya dava sürecinde büyük fayda sağlayacaktır.
- Kaza yeri ve anının taslağı mutlaka çizilmelidir. Bu çizimde yol ve araç yönü şerit gibi detaylara dikkat edilerek çizilmelidir.
- Özellikle kazaya karışan tüm araçların trafik poliçe numaraları ve ilgili sigorta şirketleri belirtilmelidir. Aksi halde zararınızın tazmini zorlaşacaktır.
- İkiden fazla aracın karıştığı trafik kazalarında birden fazla form kullanılabilir. Bu durumda, her bir form kazaya karışan tüm sürücüler tarafından imzalanmalıdır.
- Trafik kaza tutanağının esas noktası uzlaşıdır. Eğer taraflardan biri tutanağı imzalamaktan imtina ediyorsa trafik polisi çağrılmalıdır.
Sigorta Şirketine Bildirim
Tarafların kendi aralarında trafik kaza tespit tutanağı düzenlemeleri veya trafik polisi tarafından söz konusu tutanağın düzenlenmesi aşamasından sonra aracın tamir edilmesi ve tarafların zararlarının karşılanması aşaması başlamaktadır. Bu aşamada olaya sigorta şirketleri müdahil olmaktadır. Kaza tutanaklarını Kasko ve trafik sigortası şirketlerinin hasar birimine bildirilmesi gerekmektedir. Sigorta şirketlerinde uygulama değişmekle birlikte genelde anlaşmalı oldukları servislerce bu işlemler sizin adınıza yapılır ve tüm belge ve bilgiler sigorta şirketine gönderilir.
Söz konusu bildirimin yapılacağı sigorta şirketi daha sonra ayrıntılı anlatacağımız üzere karşı tarafın veya kendi aracınızın trafik sigortası poliçesini tanzim eden sigorta şirketine veya kasko poliçesiniz varsa aracınızın kasko sigortası poliçesini tanzim eden sigorta şirketidir.
Kazaya karışan tarafların bu bildirimleri üzerine gerekli belgeler sigorta şirketlerince Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezine iletilmekte ve tarafların kusur tayini bu sistem aracılığıyla yapılmaktadır. Kusur tayini, değer kaybı tazminatı, araçta ki hasarın karşılanması süreçleri bakımından çok önemli olup ayrı bir yazımızın konusudur. Bir sonra ki yazımız kusur tespitine ve kusur tespitine yapılabilecek itirazlara yönelik olacaktır.
Trafik kazası ve kusur oranına itiraz, kazaya buna bağlı tazminatlar, değer kaybı tazminatı ve sigorta şirketlerinin açmış oldukları rücu davaları hakkında büromuzun iletişim kanalları vasıtasıyla bilgi alabilirsiniz.
Yorumlar