Aracınızdaki hasar sebebiyle oluşan masrafın tazmini, araç değer kaybını, araç ağır hasarlı olduysa toplam ücretin tazmini, kaza yaralanma ve ölümle sonuçlandıysa zararların tazmini bakımından kusur oranı çok önemlidir. Kusur oranınız artıkça söz konusu lehinize ödenecek tazminatların oranı azalmakta veya ortadan kalmaktadır. Sigorta şirketleri de bu kusur oranında karşı tarafın zararını karşılamaktadır. Ayrıca sigortalıların kusur oranına göre kazanın karşı tarafta meydana gelen bazı zararlarında tazmininden de sorumluluğu doğabilir. Bu bakımdan kusur tespiti ve kusur tespitine itiraz yüksek öneme haizdir.
Öncelikle kusur tespiti bakımından Tramer ve Sigorta Bilgi Merkezi(SBM) bazen farklı anlamlara gelecek şekilde kullanılmaktadır. Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 16.12.2003 tarih ve 25318 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Trafik Sigortası Bilgi Merkezi Yönetmeliği ile “TRAMER” adıyla kurulmuştur. 9 Ağustos 2008 tarihinde 26962 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmelikle adı Sigorta Bilgi Merkezi kabul edilmiş, 03.12.2011 tarih ve 28131 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmelik değişikliği ile ise ünvanı Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi olarak değiştirilmiştir.
Kusur Tespiti
Meydana gelen bir trafik kazasında kazaya karışan araçlar sadece maddi hasarlı trafik kazasına sebep olduysa, araç sahipleri anlaşarak polise gerek kalmadan kendi aralarında tutanak tutmaktadırlar. Anlaşamadıkları durumlarda veya polis çağrılması gereken durumlarda ise ilgili tutanak polis memurları tarafından tutulmaktadır.
Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili yönetmelik le Hazine Müsteşarlığı’nın 2007/27 sayılı genelgesi uyarınca kusur tespiti yapılmaktadır. Bunlardan biri de orada belirttiğimiz şartların varlığı halinde tarafların trafik kaza tutanağı tutmaları halidir. Söz konusu trafik kaza tutanağı sigorta şirketine bildirildikten sonra kusur tespit süreci başlamaktadır.
Sigorta şirketi, kaza tespit tutanağını ve varsa fotoğrafları elektronik ortamda Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi(SBM)’ne iletir.
Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi , tutanağı ve varsa fotoğrafları, ilgili araçların trafik sigortasını ve varsa kasko poliçesini düzenleyen sigorta şirketlerine en geç bir sonraki iş günü sonuna kadar elektronik ortamda iletir.
Kazaya karışan araçların sigorta şirketleri, tutanağın ve eklerinin, SBM tarafından gönderilmesini takip eden üç iş günü içinde genelge ekinde yer alan kaza krokilerini de dikkate alarak %0, %50 ve %100 oranlarına göre sorumluluk değerlendirmesini yapar.
Her bir şirket kendi sorumluluk değerlendirmesi sonucunu elektronik ortamda SBM’e iletir. Sigorta şirketlerinin, değerlendirme sonuçlarına elektronik ortamda gerçek zamanlı ulaşabilmelerini için gerekli alt yapı SBM tarafından oluşturulur.
Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi , sigorta şirketlerince iletilen değerlendirmelerde kusur oranı bakımından mutabakata varıldığını tespit ederse, bu çerçevede belirlenen sorumluluk oranlarını ilgili sigorta şirketlerine bildirir. Kazaya karışan araçların sigorta şirketleri aynı ise kusur oranı tespiti de aynı olacaktır.
Sigorta şirketleri farklı kusur oranları tespit etmişse SBM bünyesinde oluşturulan Tutanak Değerlendirme Komisyonuna (Komisyon) SBM tarafından sunulur. Komisyon, tutanağı ve varsa çekilen fotoğrafları inceleyerek sorumluluk oranlarını %0, %50 ve %100 oranları çerçevesinde kesin olarak belirler. Sonuç olarak belirlenen kusur oranı ilgili şirketlere bildirilir.
Trafik Polisinin/Zabıtasının Kusur Tespiti Yapması
Kollukça tutulan kaza tespit tutanaklarının bir kısmında kollukça taraflara kusur tayini edildiğini görmekteyiz. Ancak ne Karayolları Trafik Kanunu ne de diğer yasal mevzuatlar da kolluğun kusur tayin yetkisi olduğunu gösteren bir düzenleme yoktur. Bu sebeple eğer kaza tespit tutanağında kollukça tarafların kusur tayini yapılmışsa bu tutanağın kusur tayini ile ilgili bölümünün iptali yönünde dava açılabilir. Aşağıda bulunan yargı kararı da bu yöndedir.
“Bazı kaza tespit tutanaklarında 8/8 oranına göre kusur dağılımı yapılmakta ise de, söz konusu trafik görevlilerinin mahkemece bilirkişi olarak görevlendirilmiş olmadıkça kusur dağılımı yönünde görüş bildirme yetkileri yoktur. Trafik polisleri sadece, kazanın meydana geliş biçimi, yol ve hava koşulları, araçların teknik durumlarını belirlemekle yetinmek zorundadırlar.8/8 üzerinden dağıtılan kusur bölümü varsa, bu bölüm yok sayılacaktır.”
(Yargıtay 11 HD 24.3.1980- 1609-1474)
Tespit Edilen Kusur Oranına İtiraz
TRAMER tarafından belirlenen kusur oranlarını mail veya telefon yoluyla sigortalılara bildirilmektedir. Sigortalılar da kusur oranlarını ve kaza tespit tutanaklarının durumunu http://www.sbm.org.tr adresinde yer alan Online İşlemler menüsünden takip edilebilir. Söz konusu kusur tespitine itiraz etmek isteyen sigortalılar, kusur oranları belirlendikten 5 iş günü içerisinde itiraz hakkınızı kullanmalı ve sigorta şirketine başvuruda bulunmalıdır. Ayrıca sigorta şirketi de kendi ödeyeceği tazminat ve masraflar bu orana göre belirleneceği için kusur tespitine itiraz edebilmektedir.
5 günlük süre içinde itiraz hakkının kullanılmadığı veya itiraz hakkı kullanılmış olup talebin karşılanmadığının değerlendirildiği durumlarda diğer hukuki yollara başvurmak da mümkündür. Bu durumda sigortalı Tahkim Komisyonu başvurularak veya mahkeme aracılığıyla dava ikame etmek suretiyle çözülmesi mümkündür. SBM tarafından tespit edilen kusur oranı %0-50-100 genel olarak çok sınırlı olup Sigorta Tahkim ve mahkemeler aracılığıyla yapılacak olan kusur tespitinin daha doğru bir sonuç vereceği kanaatindeyiz.
Trafik kazası ve kusur oranına itiraz, kazaya buna bağlı tazminatlar, değer kaybı tazminatı ve sigorta şirketlerinin açmış oldukları rücu davaları hakkında büromuzun iletişim kanalları vasıtasıyla bilgi alabilirsiniz.
Kusur Tespiti İle İlgili Yargı Kararları
- Zincirleme kazalarda kusur yönünden her kaza kendi içinde değerlendirmeye tabi olup, sonraki kaza ile illiyeti ve her iki kazayı meydana getirenlerin sorumlulukları müteselsil değildir. (Yargıtay 19.Hukuk Dairesi 19.03.1993, E.1992/7821 K.1993/2193)
- Zararın meydana gelmesinde veya artmasında mağdurun da kusurunun bulunması halinde söz konusu olan müterafik kusur Borçlar Kanunun 44.(6098 sayılı TBK’nın 52.)maddesinde düzenlenmiştir. Mağdurun kusurunun zararın meydana gelmesinde başlıca etken olması halinde zarar verenin sorumluluğunun kalkması söz konusu olabileceği gibi belirlenen kusura göre zarar ve ziyandan indirim yapılmasını da gerektirebilir. ( Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2021/5265 E. , 2021/7906 K.)